Lezing: Belarus (Wit-Rusland), heden en verleden
Belarus (Wit-Rusland), heden en verledenAls je vanuit Nederland over de A1 naar het Oosten rijdt, dan zie je Berlijn, Warschau en Minsk, de hoofdstad van Belarus, oftewel Wit-Rusland. In het overwegend agrarische land wonen ca. 9,5 miljoen inwoners die van oudsher verbonden zijn met hun Russische buren. Eeuwenoude handelsbelangen met Europa speelden een rol, de cyrillische taal of de bufferstaat als voorpost van het Russische keizerrijk waren weer belangrijk voor Rusland. In de communistische tijd was Wit-Rusland onderdeel van de USSR. Tweede WereldoorlogIn de Tweede Wereldoorlog is Belarus het meest zwaar getroffen land ter wereld. Van de in 1939 10,2 miljoen inwoners verloor een kwart van de bevolking het leven en werden 209 steden en 9200 dorpen met de grond gelijkgemaakt. Strategische ligging van BelarusNa de ineenstorting van de Sovjetunie is Belarus het enige land van de voormalige Sovjetrepublieken dat niet voor de shocktherapie kiest. Dit is een belangrijke reden waarom er nog veel staatsbedrijven zijn, die lang niet altijd slecht functioneren. Het land heeft lage werkloosheidcijfers en de Slavische saamhorigheid wordt hier nog veel geprezen. Door de ligging tussen de Europese Unie en Rusland zijn er veel mogelijkheden voor het land, maar is het ook kwetsbaar. Actuele vraagstukkenDe laatste jaren zijn er demonstraties tegen de regering van president Loekasjenko. Wat zijn de achtergronden van de protesten? Is de Westerse berichtgeving voldoende objectief om de Wit-Russen te begrijpen? Hoe is de sfeer in andere grote steden als Brest, Pinsk, Vitebsk, Borizov of Gomel? Hoe kijken jongeren, hun ouders of grootouders tegen de huidige situatie en de toekomst aan? Wat zijn de overeenkomsten en de verschillen met Rusland? En met het Westen? Kan het land een brugfunctie krijgen? Dat is slechts een greep uit de onderwerpen die in deze lezing aan de orde komen. SprekerRuslanddeskundige en Oost-Europadeskundige drs. Marie-Thérèse ter Haar. PraktischDatum: |
Lezing: Het dagelijks leven in de Sovjetunie tijdens de Koude Oorlog
|
|
Het Rode GevaarIn het Westen leerden we vooral over het Rode Gevaar en de gruwelen van het communisme. Vooral vanaf de late jaren 40 tot midden jaren 50 vieren anticommunistische sentimenten hoogtij. SaamhorigheidToch zijn er miljoenen Sovjetburgers die terugverlangen naar de stabiele jaren van het communisme, toen zij nog een baan, huis, onderwijs en medische voorzieningen hadden. Het woord ‘saamhorigheid’ komt vaak terug als je Sovjetmensen hun verhaal laat doen. Ook de beroemde datsja speelt een hoofdrol in hun dagelijks leven, evenals de vakanties naar Kazachstan, Oezbekistan, Siberië, Armenië of welk Sovjetland dan ook.DissidentenNatuurlijk is er ook in de Sovjetunie kritiek op het communistische systeem, denk aan dissidenten als Aleksander Solzjenitsyn en Andrej Sacharov. Ook hun visie komt aan bod.SprekerRuslanddeskundige en Oost-Europadeskundige drs. Marie-Thérèse ter Haar. PraktischDatum: |
Lezing: Vredesdag 9 mei
|
|
Herdenken en vierenIn 2020 herdenkt Nederland 75 jaar vrijheid. Wat 4 en 5 mei zijn voor Nederland, betekent 9 mei voor Rusland. Op 9 mei worden in Rusland de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog herdacht en wordt de vrijheid gevierd. Het is traditie dat miljoenen mensen die dag de straat opgaan met een foto van hun dierbaren die in de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen. 28 miljoen Sovjet-slachtoffersIedere westerling die de afgelopen jaren op deze dag in Rusland was, zal kunnen beamen hoe indrukwekkend de viering van deze dag is. Menigeen zal gedacht hebben: Waarom is er bij ons zo weinig aandacht voor het feit dat er ca. 28 miljoen Sovjet-burgers gestorven zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog? Of: Wat zou er met Europa gebeurd zijn als Hitler niet verslagen was tijdens de Slag om Stalingrad? Koude OorlogDoor de Koude Oorlog is de immense bijdrage van de Sovjet-Unie in de vergetelheid geraakt en doordat het Westen onbekend is met de situatie na de val van het communisme, is herwaardering voor de Sovjet-slachtoffers van de strijd tegen Hitler tot nu toe uitgebleven. 75 jaar vrijheid75 jaar na onze bevrijding zal er veel aandacht zijn voor de Slag om Normandië en Operatie Market Garden. Amerikanen, Canadezen, Engelsen en Polen zullen naast elkaar staan, maar waarom staan ze niet zij aan zij met burgers uit de voormalige Sovjet-Unie? Gezien de grote spanningen die de laatste jaren tussen Rusland en het Westen zijn ontstaan, is dit een unieke kans om wat kou uit de lucht te halen. De Sovjet-Unie en de Tweede WereldoorlogIn deze lezing zal de nadruk liggen op de Sovjet-Unie in de Tweede Wereldoorlog. Welke rol heeft de Sovjet-Unie daarin gespeeld? Wie waren de hoofdrolspelers? Hoe verliep de samenwerking met de andere bevrijders? Waarom is de Slag om Stalingrad niet alleen voor de Sovjet-Unie, maar voor heel Europa zo cruciaal geweest? Viering Vredesdag 9 mei in NederlandIn 2019 organiseerde de Stichting Vredesdag 9 mei voor het eerst een 9-mei-viering in Arnhem, waarbij voormalige Sovjet-burgers en Nederlanders samen over de Nelson Mandelabrug in Arnhem liepen. Op 9 mei 2020 wordt opnieuw een Vredesdag georganiseerd onder het motto 'Vrijheid en Vrede' om de relatie tussen Rusland en Europa te verbeteren. Meer informatie hierover vindt u hier. TipsWilt u zich verder verdiepen in de Sovjet-Unie in de Tweede Wereldoorlog? Bekijk dan de lijst met Lees- & kijktips die de Rusland & Oost-Europa Academie speciaal voor u heeft samengesteld. SprekerRuslanddeskundige en Oost-Europadeskundige drs. Marie-Thérèse ter Haar. PraktischDatum: |
Lezing: Nikita Chroesjtsjov en internationale spanningen
|
|
Nikita ChroesjtsjovIn 1953 sterft Jozef Stalin en een machtsstrijd in het Kremlin volgt. Nikita Chroesjtsjov volgt uiteindelijk Stalin op en streeft naar een beter leven in de Sovjetunie. In zijn beginperiode zoekt hij toenadering tot het Westen en gaat in de VS op bezoek, maar Washington heeft argwaan en lijkt niet klaar te zijn voor een nieuwe koers. Politieke spanningen tussen Oost en WestDe spanningen tussen Oost en West verergeren ook op internationaal gebied, waar Afrikaanse en Aziatische landen, die bezig zijn om onafhankelijk te worden, nu een speelbal worden van de kapitalistische en communistische landen. In deze lezing komen onder andere aan de orde: Egypte, de Congo, Ethiopië, Zuid-Afrika, Iran, Syrië, India, Cambodja en Vietnam. DocentRuslanddeskundige en Oost-Europadeskundige drs. Marie-Thérèse ter Haar. PraktischDatum: |
Lezing: MH17 - Achtergronden
   |
Tragedie 17 juli 2014Na het grote drama met de MH17 op 17 juli 2014 zei premier Rutte dat de onderste steen boven zou komen. Toch weten we jaren later nauwelijks meer en lijkt de tragedie met de MH17 nog steeds deels in nevelen gehuld. Het Joint Investigation Team zoekt verder en probeert nieuwe getuigen te vinden. De relatie tussen Rusland en het Westen en tussen Rusland en de VS staat op scherp. Over de MH17-tragedie zijn vragen te over, zoals:
Historische achtergrondenOm de verwikkelingen rond de tragedie met de MH17 te kunnen begrijpen, moeten we zeker tien jaar terug in de geschiedenis. Geopolitieke belangen lijken een grote rol te hebben gespeeld. Deze lezing gaat uitdrukkelijk niet over de schuldvraag, maar over de verslechterde relaties tussen Rusland en het Westen na de vreselijke vliegramp. Hoe heeft het zo uit de hand kunnen lopen? SprekerRuslanddeskundige en Oost-Europadeskundige drs. Marie-Thérèse ter Haar {details} PraktischDatum: zondag 24 oktober 2021
{/details} |