‘Je kunt beter een rijke ziel hebben dan rijk zijn.’
Olga Korbut (geb. 1955), Russisch gymnaste
Overeenkomsten tussen Europa en Rusland
Zet een Rus en een Europeaan naast elkaar en je ziet op het eerste gezicht weinig verschillen. Uiterlijk hebben ze veel gemeen. Ook in cultuurhistorisch opzicht zijn er overeenkomsten waarvan de belangrijkste de Christelijke traditie is. Rusland en Europa hebben altijd met elkaar in contact gestaan en dat maakt ook dat de Russen niet alleen veel van de Westerse cultuur weten, maar dat ook wij ons herkennen in de opera’s van Moessorgski, de schilderkunst van Repin of de boeken van Tolstoj.
Verschillen tussen Europa en Rusland
Naast overeenkomsten zijn er ook grote verschillen. Wij vinden Russen vaak lethargisch en initiatiefloos, en van markteconomisch denken of klantvriendelijkheid hebben nog maar weinig Russen kaas gegeten. Veel van deze eigenschappen zijn historisch te verklaren.
Historisch geworteld
Eerst waren er in Rusland de Mongoolse overheersers, daarna de tsaren en tenslotte was er het communisme. Al deze machtsvormen hadden 1 ding gemeen: zelf initiatief tonen werd de kop in gedrukt. Terwijl wij vanaf de Renaissance leerden om zelf kritisch na te denken, verantwoordelijkheid te nemen en op te komen voor jezelf (individualisme), konden de Russen, als ze niet vermoord of verbannen wilden worden, weinig anders dan samen lijden en samen ondergaan. Bij de Russen is berusting en collectivisme diep geworteld in de ziel. ‘Er valt in je eentje toch weinig te veranderen!’
Gastvrijheid en feesten
Anderzijds zijn de Russen uitmuntend in feestvieren. De uitbundigheid, het plezier, de emotie, de gastvrijheid en de warmte zijn enorm. Het is zoals de Rus zegt: ‘Leef vandaag! Denk niet aan morgen want dan kan alles weer afgelopen zijn.’ Geld sparen en op de bank zetten voor later, is voor meeste Russen dan ook niet aan de orde. De Rus wil nú van zijn geld genieten, uitgeven aan trouwerijen en feestjes, en leven met de dag. Morgen kunnen er weer moeilijke tijden aanbreken.
Wetenschap en cultuur op hoog niveau
Daar waar wij vooral financieel en zakelijk goed presteren, presteren Russen op andere gebieden. In de wetenschap, op cultureel gebied, in het onderwijs en in de sport. Veel briljante mensen in het huidige Rusland vormen daarvan het levende bewijs. Over het algemeen geldt nog steeds dat de Russen hoog opgeleid zijn en veel van (zowel hun eigen als onze) cultuur weten. Het geeft hen innerlijke rijkdom, houvast en een gezamenlijke band.
Van elkaar leren
Russen kunnen van ons leren om meer economisch, praktisch, democratisch en kritisch te denken. Maar wij op onze beurt, zouden van Russen kunnen leren om ons geestelijk te verrijken. Het zou onze innerlijke rust, waarnaar we in het Westen allemaal zo lijken te verlangen, kunnen bevorderen.
Spreker
Ruslanddeskundige en Oost-Europadeskundige drs. Marie-Thérèse ter Haar.
Meer informatie
- Reacties op de lezing ‘Verschillen en overeenkomsten tussen Europa en Rusland’
- Bekijk voor een voorproefje van dit onderwerp de video die is gemaakt naar aanleiding van een lezing van drs. Marie-Thérèse ter Haar voor het Islinge College Doetinchem
Datum: 15 december 2023
Tijd: 15.00-17.00 uur (deur Academie open 20 min. voor aanvang)
Locatie: Rusland & Oost-Europa Academie, Rijnkade 4, 6811 HA Arnhem
Bereikbaarheid: openbaar vervoer en parkeren
Prijs: € 17,50 (incl. koffie/thee)
Op vertoon van de studentenpas krijgen studenten € 7,50 korting.
Datum: 27 januari 2024
Tijd: 11.00-13.00 uur (deur Academie open 20 min. voor aanvang)
Locatie: Rusland & Oost-Europa Academie, Rijnkade 4, 6811 HA Arnhem
Bereikbaarheid: openbaar vervoer en parkeren
Prijs: € 17,50 (incl. koffie/thee)
Op vertoon van de studentenpas krijgen studenten € 7,50 korting.
