Reis door Duitsland, Polen en de Baltische landen met speciale aandacht voor de succesvolle historische dramaserie De stamhouder, die gebaseerd is op het gelijknamige boek van Alexander Münninghoff. De stamhouder vertelt de fascinerende familiegeschiedenis van Münninghoff.
De reis ‘In de voetsporen van De stamhouder’ geeft inzicht in de complexe maar boeiende geschiedenis van Europa rond 1900 en daarna. Grootvader Münninghoff heeft rond 1900 een groot kapitaal verworven in Riga, een prachtige stad waar adellijke families leven uit het Balticum, Rusland en Duitsland. Ook voorname kooplieden hebben het er goed en bouwen er rijke stadspaleizen. De zoon van grootvader Münninghoff (Frans Münninghoff) wordt als jonge knaap naar de kostschool in Nederland gestuurd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog kiest hij de kant van de nazi’s om in Rusland (inmiddels omgevormd tot de USSR) te vechten. Kleinzoon en stamhouder van de Münninghoff-familie is Alexander die in deze woelige tijd geboren wordt (1943) in Poznan in West-Polen dat toen bij het Derde Rijk hoorde. Alexander Münninghoff zal later in Nederland terechtkomen en zijn autobiografische boek De stamhouder schrijven.
Geschiedenis en cultuur
Deze reis is geschikt voor iedereen die van geschiedenis en cultuur houdt. De Europese geschiedenis van West-Europa, Duitsland en Rusland is complex maar wordt inzichtelijk gemaakt door alle culturele en historische bezienswaardigheden die we zien en bezoeken en de verhalen die onderweg verteld worden. Daarom hebben we bewust gekozen om de reis met de touringcar te doen, zodat er tijd is voor achtergrondverhalen en voor bezienswaardigheden in niet alleen de Baltische landen, maar ook in Duitsland en Polen. Iedereen die in het verleden met ons mee is gereisd weet dat Marie-Thérèse veel inzicht geeft in het land en begripvol verteld over de mens in moeilijke omstandigheden. Er zal genoeg rust zijn tussendoor zodat u niet huiverig hoeft te zijn dat het zware colleges zullen worden.
Duitsland
Deze reis start in Nederland en gaat via Duitsland naar Oost-Europa. De Duitse geschiedenis van de familie Münninghoff is van groot belang om de oostkant van Europa, en hiermee ook de Baltische Landen, beter te begrijpen. Als middelpunt van Europa keek (en kijkt) Duitsland zowel naar Oost als West. Waarschijnlijk hierdoor is Duitsland, het land waar zich de meest fascinerende en de meest gruwelijke geschiedenissen hebben afgespeeld. Duitsland is een hoogtepunt en dieptepunt van de geschiedenis. Vele verhalen uit Duitsland – en dus van De Stamhouder – komen terug in Polen, Litouwen, Letland, Estland en het verdere oosten van Europa.
Polen
Dat we ook door Polen rijden en de steden Poznan en Warschau bezichtigen is opnieuw voor deze West-Oost Europese reis zeer bijzonder. In Poznan is ‘de stamhouder’ geboren. Polen hoort natuurlijk ook bij de landen met een indrukwekkende en zware geschiedenis. Anno 2022 doet Polen het goed binnen de Europese Unie. De ene Pool ziet een grote toekomst voor Polen, de andere Pool heeft moeite met de wetten van de Europese Unie. De geschiedenis en verhalen over gewone mensen zullen in de bus worden verteld.
Estland – Letland – Litouwen
Eeuwenlang waren Estland, Letland en Litouwen speelbal van diverse overheersers. Slechts een korte periode, van 1920 tot 1940, waren de landen onafhankelijk. In Letland, heeft grootvader Münninghoff zijn kapitaal vergaard. In die periode was Letland nog onderdeel van het tsaristische Rusland. Sinds 1990 zijn de Baltische landen onafhankelijk en in 2004 traden ze toe tot de Europese Unie. De Baltische landen hebben elk een eigen geschiedenis. De Esten oriënteerden zich vanouds op Finland en Zweden, de Letten op Duitsland en de Litouwers op Polen. Dit is zowel aan het stedenschoon als op culinair gebied goed te merken.
In de Litouwse hoofdstad Vilnius staan veel orthodoxe kerken uit de tsarentijd. De stad heeft ook een immense joodse erfenis, uit de tijd dat Vilnius als het Litouwse Jeruzalem bekendstond. Talloze barokke kerken en paleizen getuigen van een Gouden Eeuw, toen Vilnius de hoofdstad was van de Pools-Litouwse Unie.
Hanzesteden Tallinn en Riga
In de Letse hoofdstad Riga, die rond 1900 nog bij het Russische keizerrijk hoorde, begint de fascinerende familiekroniek De stamhouder. In die tijd stond de stad al bekend als het mondaine 'Parijs van het Oosten'. Tegenwoordig is de stad vooral bekend om zijn art nouveau-erfgoed, dat in zijn oude luister is hersteld. De schilderachtige Hanzestad Tallinn, hoofdstad van Estland, was in de Sovjettijd een geliefde vakantiebestemming. De stadsmuren en torens vormen het best bewaard gebleven middeleeuwse verdedigingsstelsel van Europa.
Dag 1: Hengelo (opstapplaats A1 Van der Valk) – Helmstedt – Frankfurt am Oder
Vertrek per luxe touringcar vanuit Nederland over de Duitse snelweg richting Frankfurt am Oder, waar we overnachten. Onderweg vertelt Marie-Thérèse over de Duitse geschiedenis en de eeuwenoude connectie met het Balticum. Het is het gebied dat we nu kennen als Letland en Litouwen waar de Duitse kruisridders het christendom brachten. Later in de geschiedenis zullen de verre erfgenamen van de kruisridders, zoals grootvader Münninghoff, de Duits-Baltische adel worden, die samenleefden met de Russische adelijken in dat gebied.
We houden een koffiestop en we vervolgen onze reis richting Potsdam. In De stamhouder komt vader Frans Münninghoff naar voren, die de kant van de Duitse nazi’s koos en met hen aan het Oostfront vocht.
In Potsdam eindigde de Tweede Wereldoorlog voor Europa maar startte de Koude Oorlog. Europa werd verdeeld in een communistisch en kapitalistisch blok. We lunchen (ca.14.00 uur) bij Helmstedt waar de brute scheiding tussen West en Oost werd vormgegeven door een monsterlijk bouwwerk dat dwars door Duitsland liep. Enkelen van ons zullen ooit hebben ervaren hoe de auto werd onderzocht, de Oost-Duitse douane ons in de gaten hield of hoe de Oost-Duitse politie vanuit wachttorens ons overal leek te volgen. Bij het restaurant is een tentoonstelling over hoe de scheiding tussen Oost- en West-Europa plaatsvond.
Vader Frans Münninghoff probeert de rol die hij in Duitsland heeft gespeeld te verbergen. De jonge zoon Alexander wordt naar Nederland gebracht.
- Lezing: Het Balticum en het Duitse keizerrijk
- Lezing: Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog en de Koude Oorlog
- Lunch en tentoonstelling Helmstedt
- Lezing: De Val van de Muur en Het huidige Duitsland
- Diner en overnachting in ons hotel in Frankfurt am Oder
Dag 2: Naar Polen: van Frankfurt am Oder – via Poznan- naar Warschau
Vandaag gaan we naar Polen. Van Frankfurt am Oder naar Warschau is het circa 550 kilometer en onderweg wisselen de verhalen zich af over de Poolse maatschappij, geschiedenis en cultuur. We zien uitgestrekte landbouwgebieden aan ons voorbijtrekken en ervaren hoe Polen is opgeknapt. U kunt lunchen in het prachtig gerestaureerde Poznan, het vroegere Duitse Posen. Dit is het stadje waar de Alexander Münninghoff geboren is. Het verhaal hierover volgt in de bus. Het 1000-jaar oude Poznan ligt aan de rivier de Warta en is de vijfde stad van Polen.
Onderweg vertelt Marie-Thérèse over Polens grootste componist: Frederik Chopin en beluisteren we enkele van zijn mazurka’s. Vervolgens volgen verhalen over o.m. Jaruzelski, Paus Johannes II en Lech Walesa. Wat betekende het communisme voor Polen? Welke rol hadden Walesa en zijn Solidarnost? Hoe heeft de paus bijgedragen aan de vrijheidsstrijd voor de Polen? Op de tv zagen we al deze namen en gebeurtenissen voorbij komen, vooral toen in 1989 het IJzeren Gordijn ophield te bestaan. Het waren historische gebeurtenissen.
Twee dagen diner en overnachting in de hoofdstad van Polen.
- Ontbijt in ons hotel in Frankfurt am Oder
- Lezing: Poolse cultuurgeschiedenis: Van Copernicus tot Lech Walesa
- Bezoek aan Poznan
- Lezing: Frédéric Chopin
- Lezing: Polen en de EU
- Diner en overnachting in ons hotel in Warschau
Dag 3: Stadsexcursie Warschau
We starten met een stadsoriëntatie met de bus langs vele monumenten, zoals de Warschause Opstand, het Joodse getto, de kruizen van de Goelagarchipel en de kerk van priester Popieluszko. Voor de lunch rijden we naar het gerestaureerde centrum van de stad. In de middag is er vrije tijd en om te genieten van de oude binnenstad. In de stad zijn talloze cafés en restaurantjes. Misschien gaat u liever naar het woonhuis van Madame Curie, bezoekt u het museum van Chopin of loopt u de route van de beroemde Esperanto-uitvinder Zamenhof.
- Ontbijt in ons hotel in Warschau
- Uitgebreide stadsexcursie Warschau
- Vrije middag in Warschau
- Diner en overnachting in ons hotel in Warschau
Dag 4: Van Polen naar Litouwen
We vertrekken vanuit Warschau en rijden richting het noordoosten van Polen. Onderweg zien we op de verkeersborden ‘Kaliningrad’ staan, de Russische enclave die voor de Tweede Wereldoorlog Koningsbergen heette en bij Duitsland hoorde. Uitleg hierover volgt in de bus. Uiteraard is er nog meer te vertellen over De stamhouder en over maatschappelijke en culturele onderwerpen. We zullen in Suwalki een lunch gebruiken waar u de laatste zloty’s op kunt maken. We rijden door naar de Litouwse grens en komen in de late middag langs Kaunas, de oude hoofdstad van Litouwen. Afhankelijk van de rij-uren van de chauffeur zullen we hier kort stoppen (borrelen op het gezellige marktplein). Als dit niet het geval is, dan zullen we op dag 6 in Kaunas terugkomen. Vervolgens rijden we door naar Vilnius, de prachtige hoofdstad van Litouwen, waar we twee nachten zullen blijven.
- Ontbijt in ons hotel in Warschau
- Lezing: Geschiedenis van Litouwen en de Baltische Landen
- Lezing: Suwalki en de Baltische grootvader van ‘De stamhouder’
- Lezing: Napoleons Grande Armée door Polen en Litouwen
- Lezing: Het hedendaagse Litouwen (na 1991)
- Diner en overnachting in ons hotel in Vilnius
Dag 5: Stadsverkenning Vilnius
We verkennen de historische binnenstad van Vilnius en zien de kathedraal, de oude Joodse wijk, de mooiste kerken, het presidentieel paleis en de oudste universiteit van Oost-Europa. Vervolgens drinken we koffie en vervolgen onze stadstour. U kunt deelnemen aan de excursie naar het iets buiten Vilnius gelegen zeer indrukwekkende Paneriai Holocaust-monument (inbegrepen). We hebben dit bewust na de stadsexcursie gedaan, zodat iedereen zelf kan bepalen of hij of zij meegaat naar Panerai of liever in het centrum blijft.
In de middag hebt u vrije tijd om zelf Vilnius te ontdekken of om het indrukwekkende maar trieste KGB-gebouw te bezoeken. Er zijn overal gezellige en mooie restaurantjes, daarom is diner deze dag niet inbegrepen. De een wil naar een joods restaurant met klezmer-muziek, de ander geniet van een middeleeuwse wijnkelder met specialiteiten uit Litouwen en nog weer een ander geeft de voorkeur aan het Grosshus-restaurant, dat ooit door de Duitse- Baltische-Russische adel gerund werd.
Souvenirtip: barnsteensieraden zijn echt typerend voor de Baltische landen.
- Ontbijt in ons hotel in Vilnius
- Kathedraal van Vilnius
- Joodse wijk
- Paneriai Holocaust-monument
- Concert-, opera- of theatervoorstelling (zelf tickets kopen)
- Diner op eigen gelegenheid
- Overnachting in ons hotel in Vilnius
Dag 6: Van Litouwen naar Letland. Kaunas en de Heuvel van de Kruisen
Vertrek vanuit Vilnius naar Kaunas, de middeleeuwse stad van de belangrijke componist Ciurlionis, waar het naar hem genoemde museum gevestigd is. Onderweg volgen verhalen over het alledaagse leven van de Litouwers. Hoeveel verdienen zij? Zijn ze tevreden over hun land? Wat betekent de katholieke kerk voor hen? Hoe denken zij onder meer over abortus, het schoolsysteem, de medische zorg, de Europese Unie, de regering in Vilnius, het nationalisme uit het verleden? Hebben ze angst voor Rusland?
Voor we de grens naar Letland oversteken, stoppen we bij Siauliai, de Heuvel van de Kruisen. Eeuwenlang werden hier kruisen neergezet ter herdenking van de onderdrukking van de religie en vanwege de Litouwse nationale identiteit. We rijden verder naar Letland, het land waar grootvader Münninghoff rijkdommen vergaarde.
Vanaf de Litouws- Letse grens is het niet ver meer naar de hoofdstad Riga, gelegen aan de rivier de Daugava. Twee overnachtingen in Riga.
- Ontbijt in ons hotel in Vilnius
- Lezing: Keizerin Catharina de Grote als heerser in het Balticum
- Kaunas
- Heuvel van de Kruisen
- Lezing: ‘De Stamhouder’ grootvader Münninghoff in Lets Riga
- Lezing: Letland en de Russische minderheden
- Diner en overnachting in ons hotel in Riga
Dag 7: Stadstour en stadswandeling door Jugendstilstad Riga
De vele torens en de Jugendstilgebouwen laten ons voelen dat de Riga een belangrijke rol heeft gespeeld in de geschiedenis. Vandaag de dag pakt Riga die rol weer bewonderenswaardig snel op. We rijden naar het panoramapunt waar u een prachtig uitzicht over de oude stad hebt, naar de oude gettowijk, naar de kolchozenmarkt en de oude Stalinistische ‘wolkenkrabber’.
We zijn in de stad waar de familiegeschiedenis begint in het boek van Alexander Münninghoff. Met een beetje fantasie wanen we ons in de voorname Jugenstilstraten en
prachtige koopmanshuizen in het decor van de tv-serie De Stamhouder.
Na de rondrit gaan we te voet verder in de oude binnenstad en zien de Koepelkathedraal, het Vrijheidsmonument en de 14e-eeuwse kruittoren. Na een late lunch in de binnenstad kunt u de middag en avond zelf benutten. 's Avonds kunt u opnieuw uw keuze maken uit de talrijke gezellige restaurants of op eigen gelegenheid een concert, opera en balletvoorstelling bijwonen.
- Ontbijt in ons hotel in Riga
- Vrijheidsmonument
- Historische binnenstad van Riga (UNESCO Werelderfgoed)
- Bezettingsmuseum (facultatief)
- Jugendstilwandeling
- Vrije middag
- Concert- , opera- of theatervoorstelling (op eigen gelegenheid). Aanbevolen: Riga Nationale Opera en Ballet
- Diner op eigen gelegenheid
- Overnachting in ons hotel in Riga
Dag 8: Pärnu en Tallinn
We verlaten Riga en rijden naar Estland. Opnieuw worden hoort u verhalen over het alledaagse leven. Hoe moeilijk of makkelijk is het voor de Letten dat de overheid zich terugtrekt (na de communistische tijd)? Hoe ingewikkeld is het voor hen om het heft in eigen hand te nemen en om de privatisering en sanering van staatsfabrieken helemaal stop te zetten? En hoe is de verhouding met hun Estse broers?
We gaan de Lets-Estse grens over en drinken koffie in de badplaats Pärnu, gelegen aan de barnsteenkust, waar ooit de high society elkaar trof. De Russische adel verbleef hier doorgaans en ook Tsjaikovski of Tolstoi bezochten Pärnu vaak. Onderweg wisselen verhalen elkaar af over de Estse geschiedenis, maatschappij en de Europese Unie. In de namiddag komen we aan in de Estse hoofdstad Tallinn, waar we twee nachten verblijven.
- Ontbijt in ons hotel in Riga
- Badplaats Pärnu
- Lezing: Geschiedenis en heden van Estland
- Lezing: De laatste tsarenfamilie in Estland
- Muziek van Arvo Part en Tsjaikovski
- Diner en overnachting in ons hotel in Tallinn
Dag 9: Tallinn
Begin van de stadsoriëntatie langs de Finse Golf en de baai van Tallinn. We zien het zomerpaleis van Peter de Grote en het Songfestivalterrein en rijden naar het oude centrum. We wandelen verder op de Toompea, de Domberg, waar we de Dom, de Russisch-orthodoxe Aleksander Nevskikathedraal en de Sint-Nicolaaskerk bezoeken. We lunchen in de gezellige binnenstad. Daarna heeft u nog enkele uren vrije tijd. Na het diner kunt u een concert of een voorstelling bijwonen in de opera. Het is een echte aanrader om in een van de mooiste opera- en ballettheaters een voorstelling van topkwaliteit bij te wonen. Het opera- en ballettheater is vlak bij ons hotel. U kunt ter plekke kijken of er plaatsen beschikbaar zijn of vanuit Nederland zelf online tickets bestellen.
- Ontbijt in ons hotel in Tallinn
- Zomerpaleis van Peter de Grote
- Songfestivalterrein
- Toompea
- Aleksander Nevskikathedraal
- Vrije middag in Tallinn
- Concert- , opera- of theatervoorstelling (op eigen gelegenheid)
- Diner op eigen gelegenheid
- Overnachting in ons hotel in Tallinn
Dag 10: Reis van Tallinn naar Liepaja
Na het ontbijt vertrekken we per bus vanuit Tallinn naar Liepaja, aan de westkant van Letland. Onderweg wilt u misschien nog andere verhalen horen over de Baltische landen, of juist rustig het landschap aan u voorbij zien trekken. In de avond vertrekt onze boot vanuit Liepaja naar Duitsland.
- Ontbijt in ons hotel in Tallinn
- Diner in een restaurant in Liepaja
Overnachting op de boot. We varen de hele nacht over de Oostzee, een bijzondere zee waarin 250 riviermonden uitkomen. Door het zoete water dat zo in de zee komt, is de Oostzee een van de grootste brakke wateren ter wereld met een geheel eigen flora en fauna, waaronder zeehonden, ringelrobben, bruinvissen, spiering, zeeforel en zalm.
Dag 11: Naar huis
In de namiddag komen we aan in Travemunde Duitsland van waaruit we naar Nederland terug reizen. Afhankelijk van het verkeer, komen we laat in de avond aan in Hengelo (Overijssel).
Vertrekdatum: woensdag 20 september 2023 / Busrondreis
Prijs: € 1779,- (2-persoonskamer, prijs per persoon)
Toeslag 1-persoonskamer en 1-persoonshut: € 489,-
Vertrekdatum: donderdag 21 september 2023 / Vliegrondreis
Deze reis is ook mogelijk als vliegreis. U vliegt dan op de heenreis naar Warschau en gaat vanaf Warschau verder met de bus. Terug vliegt u vanaf Tallinn naar Schiphol.
Prijs: € 1795,- (2-persoonskamer, prijs per persoon)
Toeslag 1-persoonskamer: VOLGT
Bij de reissom is niet inbegrepen
- niet genoemde maaltijden en dranken
- reis- en/of annuleringsverzekering
- eventuele, niet genoemde, entreegelden
- uitgaven van persoonlijke aard, zoals drankjes, fooien etc.
- calamiteitenfonds à € 2,50 per boeking per maximaal 9 personen bij een verzamelnota
Extra informatie
Voor onze rondreizen is een goede basisconditie en een goede mobiliteit noodzakelijk. U kunt gemakkelijk afstanden lopen en hebt geen moeite met traplopen. Bovendien kunt u zelfstandig in en uit de bus, trein, boot e.d. stappen. Onze rondreizen zijn niet geschikt voor rolstoel- en rollatorgebruikers.
Samenwerking
Deze reis wordt uitgevoerd in samenwerking met onze partner Eurocult - Lito. Eurocult- Lito is aangesloten bij zowel de ANVR, de Stichting Garantiefonds Reisgelden, de SGRZ en bij de Stichting Calamiteitenfonds Reizen. Op dit reisarrangement zijn de Algemene Reisvoorwaarden van Eurocult-Lito en ANVR van toepassing.
